Aan het Jan Mayenplein in Amsterdam West, zet FoAM zich sinds 2009 in om van de voorheen prikkelstruiken-tuin van de Jeruzalemkerk een kleurende, geurende en gonzende eetbare tuin te maken met - en voor de buurt.

De eetbare tuin biedt ruimte aan een groeiende collectie van inheemse eetbare wilde planten en daarnaast ook ook aan laagstam fruit-bomen, bessen struiken, kruiden etc,. De tuin hoopt tevens een attractie te worden voor vele vlinders, bijen en vogels. Voor bessen en frambozen hoef je niet eens de tuin in die kun je zo vanaf het plein tussen de spijlen door plukken. De initiatiefnemers zorgen voor een aanpak waarin iedereen zijn inbreng kan hebben, dingen kan uitproberen, kan proeven en van kan leren. Samen komen we tot een robuste, kleurrijke tuin: een smaakmaker voor de buurt.

Biotoop: Het is een zonnige tuin met een schrale, zanderige droge grond, die doorlatend is. De schrale grond heeft in de norm een hogere biodiversiteit aan planten dan een rijke grond. Dus deze kwaliteit proberen we te benutten. Wel zaaien we ieder voorjaar zaden van groenbemestende planten die de bodem toch wat vruchtbaarder maken. De groenbemesters die we zaaien zijn tevens eetbaar en kunnen een aantal keer per jaar worden geoogst: De groenbemesters zijn; Boekweit, Gele Mosterd, Borage(Bernagie ofwel komkommerplant), Luzerne klaver, Wikken, Incarnaatklaver, Phacelia en Bladramanas.

De vragen die we onze planten stellen zijn:
-ben je eetbaar?
-trek je wellicht ook bijen, vlinders, vogels aan?
-wie wil je dat je buurplanten zijn?
-pas je in een gilde en welke functies zou je kunnen vervullen?
-welke condities heb je nodig; hou je bv wel van schrale grond en zon, heb je nog bepaalde verzorging nodig?

De eetbare tuin wordt op een ecologische basis opgezet. Zo zoeken worden verschillende planten uitgezocht en bij elkaar gezet in zogenaamde gildes, (http://lib.fo.am/plant_guilds) die elkaar als groep zo veel moglijk ondersteunen in stikstofvoorziening, voedingstoffen, bestuiving, bescherming tegen ziektes van buiten af en humusvorming. De intentie is tevens is een tuin te creeeren die zo min mogelijk onderhoudt nodig heeft; de tuin is zoveel mogelijk “self supporting” door zoveel mogelijk “vaste” planten te planten of planten die zichzelf makkelijk uitzaaien. De tuin zal er niet strak uit gaan zien; met aangehakte perken, maar de bladeren die van de hoge zwarte populieren vallen laten we liggen in de herfst en die zorgen voor een perfecte humuslaag. Ook houden we er rekening mee dat er meer dan eens een voetbal van de jongens op het plein in de tuin zal belanden. Er is een regel betreft het tuinieren: de tuin mag niet omgespit worden; dit om echt een vruchtbare aarde met zijn eigen integriteit op te bouwen: en zo een goeie bodem kan vormen voor de eetbare planten waar de buurbewoners van kunnen genieten.

In onderstaande lijst vindt je de eetbare bloemen, groenten, fruit, (stinzen)bollen, kruiden, die we zoal geplant hebben. Ook staande aangevlogen wilde eetbare planten vermeldt.(in progress)

flickr: http://www.flickr.com/photos/foam/sets/72157612960226575/
360 view: http://360.io/ddZaPz

Familie:—- Leefomgeving: —- Hoogte: —- Kleur: —-Bloeit: —-Zaaien: —-Oogsten:—–
Compagnion planten:
Eetbare delen:
Verkrijgbaar bij:http://www

Familie: Caryophyllaceae—- Leefomgeving:zonnig, kalkrijke bodem, matig voedselrijke bodem—- Hoogte: 30-60cm —- Kleur: wit —-bloeit:juli-sept—-
vaste plant,
Eetbare delen: blad, stengel
's Avonds verspreiden de bloemen een aangename klavergeur, en trekken dan bijen en nachtvlinders aan.
Verkrijgbaar bij:http://www.wildebertram.nl

familie:compositae —–leefomgeving: Op vochtige, voedselrijke, kalkhoudende, grazige grond —-hoogte: 0,3 - 1 m. —-kleur:blauwe l —-zaaien: half april, plant afstand 25 cm —-oogsten:, bladeren juni en september voor de oogst, wortel in de herfst \\
diepe penworel eetbare delen: bladeren ( hebben licht bittere smaak) en wortel, bloemknop
verkrijgbaar bij:
van Hemert en Co

Familie:Lamiaceae —- Leefomgeving:zon —- Hoogte:90 cm —- kleur*:paarbauw, bordeaux —-
geurplant, bijen en vlinderplant, De aren zijn spichtig en met name in de kern, de kelkblaadjes en de stengels zeer donker. Blackadder is een zeer standvastige donkere en eenvoudig prachtig.
Eetbare delen: bladeren, gebruik voor salade, thee
verkrijgbaar bij:http://www.bastin.nl/

Verkrijgbaar bij:http://www.wildebertram.nl/

Familie:Asteraceae —- Leefomgeving:zon, niet kieskeurig waar ie staat, De planten mogen niet te dicht bij elkaar staan, want dan treden onherroepelijk schimmelziektes en bladluisaanvallen op. —- Hoogte:23-50 cm —- kleur:oranje —-Bloeit: 6-11—-Zaaien:onderlinge afstand van 20-30 cm —-
Compagnion planten: meeste planten, vooral tomaten, komkommers en koolsoorten
De bloemblaadjes trek je uit de bodem en strooi je over je salade. Ze helpen de vertering. De zalf is zeer heilzaam voor de huid. Als plant zuivert goudsbloem de grond van aaltjes (nematodes) en schrikt mieren af. Plant freely throughout the garden. The marigolds you choose must be a scented variety for them to work. Ze kunnen ook slakken aantrekken
Eetbare delen: blad, bloem , jonge vruchten, als kleurstof voedsel, soep, saus, rijst, wijn
Als je de uitgebloeide bloemen (met stengel) steeds verwijdert, bloeit de plant met hernieuwde kracht door, waarmee je de bloeitijd aanzienlijk verlengt. Verkrijgbaar bij:http://www.bastin.nl/

Familie:Ranunculaceae—- Leefomgeving:zon —- Hoogte: 40-60 cm —- Bloeit: mei- aug.—-Zaaien: april-mei—-
Eenjarig, maar zaait zich spontaan en rijkelijk uit, winterhard
eetbare delen: et zaad kan peper vervangen
Verkrijgbaar bij:http://www.wildebertram.nl/

Verkrijgbaar bij:http://www.wildebertram.nl/

Familie: Lamiaceae—- Leefomgeving: zon, kalk —- Hoogte: 50 cm —- Kleur: paars—-Bloeit: 6-7—-
Eetbare delen: blad, bloem. 'Striking' vanwege de tweekleurigheid in de poezelige aar: Donkere calyx en lichte bloemen. compact en laag. Repels fleas and moths. Prolific flowering lavender nourishes many nectar feeding and beneficial insects. Lavenders can protect nearby plants from insects such as whitefly, and lavender planted under and near fruit trees can deter codling moth. Use dried sprigs of lavender to repel moths.
Verkrijgbaar bij:http://www.bastin.nl/

Familie:Lamiaceae—- Leefomgeving:zon,kalk —- Hoogte:80 cm —- *Kleur: paars—-Bloeit: 7-10—-Bijenplant
Eetbare delen: blad, bloem, Typeringen: Mooi met zeer donkere bloemen. Een erg goede, zeer volle plant, verdraagt diepe snoei zeer goed. Repels fleas and moths. Prolific flowering lavender nourishes many nectar feeding and beneficial insects. Lavenders can protect nearby plants from insects such as whitefly, and lavender planted under and near fruit trees can deter codling moth. Use dried sprigs of lavender to repel moths.
Verkrijgbaar bij:http://www.bastin.nl/

Familie:Verbenaceae —- Leefomgeving: zon, droog, kalk—- Hoogte: 100 cm —- Kleur: helder blauw —-Bloeit:3-6—-Planten: 5 per m2 —-bladhoudend
Compagnion planten: wortel,kool,salie, bonen, (zet niet bij basilicum)
Typeringen: Heerlijke volle bossige glanzende struiken Italiaanse rozemarijn voor de echte gebruiker.
Verkrijgbaar bij: http://www.bastin.nl/

Familie: Lamiaceae—- Leefomgeving: zon, kalk, beschut—- Hoogte: 1,20 m —- Kleur: metaal blauw—-Bloeit:3-6—-Planten: 5 per m2—-
Compagnion planten: wortel,kool,salie, bonen, (zet niet bij basilicum)
Typeringen: Het blad is grijzig groen en ze heeft kleine metaalblauwe bloemen, Extra winterhard. Verkrijgbaar bij:http://www.bastin.nl/

Familie: Lamiaceae—- Leefomgeving: zon, droog, kalk—- Hoogte: 1,20m —- Kleur: blauw —-Bloeit:6-8—-Planten: 7 per m2 —-vaste plant, bladhoudend
Eetbare delen: blad, bloem
Salvia lavandulifolia bloeit rijker dan Salvia officinalis, heeft smaller blad en is veel aromatischer heeft warmte in de geur, licht mentholachtig met een vleugje Eucalyptus.
Verkrijgbaar bij:http://www.bastin.nl/

Leefomgeving: zonnig—- Hoogte: 30-120cm ——Zaaien: zeer dun zaaien, 20- 25 cm uit elkaar in mei—-eenjarig\ Verkrijgbaar bij:http://www.wildebertram.nl/

Verkrijgbaar bij:http://www.wildebertram.nl/

Verkrijgbaar bij:http://www.wildebertram.nl/

Leefomgeving: zon —- 1. Zorg dat er geen onkruid meer te vinden is op je stuk grond. 2. Graaf een paar kuiltjes, laat er ongeveer 30 centimeter tussen zitten. 3. Doe in ieder kuiltje 2 of 3 zonnebloempitten. (Dan is de kans op resultaat groter.). 4. Vervolgens vul je alle kuiltjes weer op met grond en maak je er een glad geheel van. 5. Daarna mag je de grond besproeien met water.
Bijenplant
Eetbare delen:pitten
Verkrijgbaar bij: Vreedken zaden

Compagnion planten: Friends are beans, borage, lettuce, onions, spinach and thyme. Foes: Cabbage, broccoli, Brussels sprouts, cauliflower and kohlrabi. Allies: Borage strengthens resistance to insects and disease. Thyme, as a border, deters worms.

Verkrijgbaar bij:http://www.wildebertram.nl/

Familie:Asteraceae —- Leefomgeving: zon, beschut, Goed afdekken in de winter tegen vorst!—- Hoogte: 1,30m —- Kleur: paars —-Bloeit:9-10 —-Zaaien:eind mei, afstand 60- 80 cm.
Kwaliteiten:groente
Eetbare delen:blad, stengel, bloemhoofd, te gebruiken als gekookte groente of salade. Kardoen is een middeleeuwse groente, nauw verwant aan artisjok. De gebleekte stengels worden nog steeds gegeten in Italie en Zuid Oost Europa. De smaak is vooral bitter, iets wat wij veelal uit onze cultuur gekweekt hebben. Maar bitter in de mond maakt het hart gezond.

Verkrijgbaar bij:http://www.wildebertram.nl/

Familie: schermbloemige—- Leefomgeving:zon, komt veel voor op open plekken in de duinen, lichte, iets vochtige grond, bij voorkeur zandgrond —- Hoogte: 60-90 cm —- Kleur geel—-Zaaien: febr tot may, 10 cm van elkaar, 1cm diep, kan 3 tot 4 weken duren vooraleer de eerste kiemplantjes bovengronds komen, zorg er ondertussen voor dat de grond niet uitdroogt,zaden 1-2cm diep inde grond, 15 cm van elkaar, niet verspenen —-alleen bij arme grond een heel klein beetje mesten—–Oogsten: nov.—— 2-jarig
Compagnion planten:wilde roos!
Eetbare delen: blad, wortel
Verkrijgbaar bij:http://www.wildebertram.nl/

Hoogte: 10-30 cm —- Kleur: wit —-Zaaien: april-mei —eenjarig
Eetbare delen: blad,bloem
Verkrijgbaar bij:http://www.wildebertram.nl/

Familie: Apiaceae —- Leefomgeving: zon —- Hoogte:1,50 —- Kleur: geel —-Bloeit: 7-8 —-Planten: 7 per m2—-tegen bladluis, tweejarige plant, bijen en vlinderplant
Typeringen: Het fijne blad is prima te gebruiken in salades en als vaste plant vervangt venkel de eenjarige dille voor de gemak zoekers onder ons. De gele schermen kunnen bovendien ook in de vaas. Ze zaait zich rijkelijk uit wanneer je, zoals dat hoort, de uitgebloeide bloem schermen de hele winter laat staan. Plant je ze niet voor jezelf, doe het dan voor de Koninginnenpage.
Eetbare delen: blad, stengel,zaad wortel
Verkrijgbaar bij:http://www.bastin.nl/

Verkrijgbaar bij:http://www.wildebertram.nl/

Verkrijgbaar bij:http://www.wildebertram.nl/

Familie: Lamiaceae—- Leefomgeving: zon, droog, kalk—- Hoogte: 25 cm —- Kleur: zacht roze—-Bloeit: 6-7 —-Planten: 7 per m2 —-Onderhoud: oude houtige struiken kun je spitsen in de lente
vaste wintergroeneplant, wintergroen
Eetbare delen: blad, bloem
De beste citroentijm voor de keuken. Zuiver van geur en smaak. Groeit als een bolrond struikje.
Verkrijgbaar bij:http://www.bastin.nl/

Verkrijgbaar bij:http://www.wildebertram.nl/

Verkrijgbaar bij:http://www.bastin.nl/ http://www.wildebertram.nl/

Familie:Lamiaceae—- Leefomgeving: zon, kalk —- Hoogte: 25 cm —- Bloeit:7-9 —-vaste palnt, winterhard,bodembedekker, tegen bladluis
Compagnion planten: Als compagnionplant bevordert het de smaak van groentes en kruiden.
Eetbare delen:blad, bloem
Zeer geschikt als rijk bloeiende bodembedekker in de volle zon. De geur is bijna zo sterk als die van Origanum majorana, de echte oregano.De krachtigste marjolein,heerlijk voor keukengebruik.
Verkrijgbaar bij:http://www.bastin.nl/

Familie: —- Leefomgeving: zonnige plek—- Hoogte: 30-70 —- Kleur: roze —- Zaai het best eerst in potjes omdat het even duurt eer de plant echt hanteerbare toefjes vormt. Nadien kan de kraailook in de tuin geplant worden, op een zonnige plek.—-vaste plant.
Eetbare delen: Het blad kan je de hele winter door oogsten, het smaakt iets sterker dan bieslook en is op dezelfde manier toe te passen. De bolletjes, met een doorsnede van één tot twee centimeter, hebben een sterke knoflooksmaak en kunnen dus ook zo gebruikt worden.
Verkrijgbaar bij:http://www.wildebertram.nl/

Verkrijgbaar bij:http://www.wildebertram.nl/

Familie:composieten—- Leefomgeving:zonnig —- Hoogte:10-40cm

zaden in de volle grond dun uitzaaien vanaf eind maart. Het zaad alleen aandrukken, niet afdekken. De kiemduur is 2 tot 3 weken. Na opkomst uitdunnen door ze 30 cm uit elkaar te planten. Kamille groit vaak op braakliggende landjes
eenjarig
Eetbare delen: blad, bloem
Verkrijgbaar bij:http://www.wildebertram.nl/

Familie: —- Leefomgeving: zon, braakliggende landjes—-Hoogte: 30-40 cm—- Kleur: wit/geel—-Bloeit: juli-sept —-eenjarig.
Eetbare delen:blad, bloem
Verkrijgbaar bij: http://www.dekruidhof.nl/

Familie: Lamiaceae—- Leefomgeving: zon, h. schaduw—- *Hoogte:80 cm —- Kleur:lichtpaars—-Bloeit:7-8—-
Compagnion planten: bevordert de gezondheid van tomaten en kool
Pepermunt heeft die scherpe muntsmaak die voor de gelijknamige pastilles wordt gebruikt. De geur is zo sterk dat deze bijna tranen kan verwekken bij intensief contact. Het blad is met name in het voorjaar donker. Zeer geschikt bij dessert en voor thee.
Repels white cabbage moths, aphids and flea beetles. It is the menthol content in mints that acts as an insect repellant. Bees and other good guys love it.
Verkrijgbaar bij:http://www.bastin.nl/

Familie: Verbenaceae —- Leefomgeving:zon, vorstvrij —- Hoogte:1,50m —- Kleur: wit —-Bloeit:6-11 —- Zaaien:1 plant per m2 —-
Kampioen citroengeur. Het blad ruikt meer naar citroen dan citroen zelf naar citroen geurt. In Frankrijk bekend als Verveine. Zet ze in ieder geval ergens waar je in het voorbijgaan een blaadje kunt meepakken. De minuscule witte bloemetjes in schermen zijn net wolkjes. Ze blijven maar komen. Knip naar hartenlust, ze groeit en bloeit maar door.
Eetbare delen: bladeren, thee
Verkrijgbaar bij:http://www.bastin.nl/

Bt: april-mei. Hoogte: 10-25 cm. Blauw. Zonnig-halfschaduw. Niet te arme grond. Bijenplant. Doen het goed onder bladverliezende bomen

—

de echte, violet met een purpere “kuif”. Doen het goed onder bladverliezende bomen

De bloemkleur van deze zeven tot tien cm hoge species is licht blauwachtig lila met aan de buitenzijde een violette blos. De buitenste kelkblaadjes zijn violet gestreept. Heel mooi zijn de oranje stempels. Na de bloei verschijnen de bladeren. De knolletjes zijn eetbaar. Bloeitijd: eind september-oktober. Doen het goed onder bladverliezende bomen

De bloemkleur is lila-achtig paars voorzien van een fraaie nervatuur, aan de basis iets donkerder getint. De in verhouding grote oranjerode stempels steken meestal boven de bloem uit en het is net of ze naar één kant hangen. Het blad verschijnt gelijk met de bloem, soms eerder. Het keukenkruid saffraan is heel kostbaar. Elke bloem bevat maar drie meeldraden en voor vijf gram saffraan zijn circa 600 tot 700 bloemen nodig, die met de hand geplukt en verder verwerkt moeten worden. Bloeitijd: oktober. Hoogte: 10-12 cm. Doen het goed onder bladverliezende bomen

kan verwilderen, De witte bloemen tonen aan de buitenzijde een rozerode blos en over het geheel zit een roze gloed. De bloemstengel is langer, 30-35 cm. Bloeitijd: april-mei.

kan verwilderen, De hoogte van dit in mei bloeiende tulpje is slechts twaalf cm. De bloemkleur is donker vermiljoen. De buitenste bloem-blaadjes zijn omhuld met 'n paarse gloed. Het hartje is zwart

Vaste palnt. Bloeit: mei-juni. Hoogte: 15-50 cm. Wit. Halfschaduw. Droge, kalkhoudende grond. Elegante soort met de bladeren wat meer omhoog gericht dan de “gewone”. Kan met zijn kruipende wortelstok een dicht dek vormen. verkrijgbaar bij de Heliant

Bt: mrt-apr. Hoogte: 10-25 cm. Rozerood. Halfschaduw. Niet te arme grond. Hommels en bijen. Deze plant lijkt veel op de holwortel maar komt alleen in het rozerood voor. Doet het ook goed op wat minder voedselrijke,minder kalkrijke grond. Muizen willen zich nog wel eens aan deze bol te goed doen. Deze soort wordt door mieren verspreid. Doen het goed onder bladverliezende bomen

Bt: mei-juni. Hoogte: 10-30 cm. Wit. Zonnig. Niet te droge of te arme grond. Beschermd. \\Als je deze soort in het gras plant, valt het niet op dat het blad afsterft als de bloemen bloeien; ze liggen dan als open witte sterren op het gras. Een soort die je veel aantreft in boomgaarden bij boerderijen. Doen het goed onder bladverliezende bomen

Hoogte ca. 70 cm., donkerblauwe bloemen, bolmaat 14/+, bloeitijd mei/juni. Prefereert in plekje in de (half)schaduw

bronnen: http://www.bastin.nl/, http://www.wildebertram.nl/